Nu de economie aantrekt en de arbeidsmarkt herstelt, hebben werkgevers weer vaker te maken met moeilijk vervulbare vacatures. Dit geldt zeker voor de ICT, waar vraag en aanbod in de praktijk lang niet altijd op elkaar aansluiten. Met het omscholen van werklozen ligt er voor werkgevers interessant potentieel binnen handbereik.

In 2018 ontstaan mogelijk een miljoen vacatures. Dit hebben we niet meer gezien sinds 2008. Hoewel de arbeidsmarkt als geheel nog niet krap te noemen is, wordt de lijst beroepen waarvoor de arbeidsmarkt krap is wel langer. Vacatures die momenteel moeilijk te vervullen zijn, concentreren zich in een aantal segmenten:

• techniek-bouw-industrie: geschoolde vaklieden, hoogopgeleide engineers
• ICT: hoger en wetenschappelijk niveau
• zorg: vanaf mbo-niveau 3, tot hoger en gespecialiseerd niveau
• economisch-financieel: hoger en wetenschappelijk niveau
• onderwijs: exacte vakken, talen en techniek
• transport en logistiek: vrachtwagenchauffeur, transportplanner
• groen: hovenier
• horeca: zelfstandig werkende kok

Herstel met langdurige werkloosheid als pijnpunt

De Nederlandse economie lijkt op macroniveau steeds stabieler. Ook de arbeidsmarkt biedt gunstige perspectieven. Het beeld is wel met onzekerheden omgeven. Hoewel de werkloosheid inmiddels gestaag daalt, zal de economie nog sterker moeten groeien om meer mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt te kunnen laten profiteren. 40% van de huidige werklozen is al minimaal een jaar op zoek naar werk. Onder 45-plussers is dat zelfs 65%. Langdurige werkloosheid blijft zo een hardnekkig pijnpunt.

Mismatch ICT

Een ander knelpunt is de toenemende mismatch. Vraag en aanbod sluiten in de praktijk lang niet altijd op elkaar aan. Zo is de vraag naar ICT’ers ‒ zoals softwareontwikkelaars ‒ erg groot, terwijl er nog zo’n 7.300 werkzoekenden met ervaring in of affiniteit met ICT een WW-uitkering hebben. De arbeidsmarkt voor ICT’ers kenmerkt zich door een enorme dynamiek. De ontwikkelingen gaan er razendsnel. Er is vooral vraag naar hoger opgeleid personeel, terwijl het merendeel van de WW’ers met een ICT-achtergrond maximaal mbo-geschoold is. Bovendien zien we dat bijna de helft van de ICT’ers in de WW inmiddels 50 jaar of ouder is en klaarblijkelijk minder goed in de markt ligt.

Kennisveroudering

Kennisveroudering is het grootste gevaar dat op de loer ligt voor werkenden met een ICT-beroep. Dit geldt zeker ook voor werkzoekenden zonder een baan. De vereiste kennis en vaardigheden in de ICT zijn vaak heel specifiek en moeten actueel zijn. Daarnaast is er steeds meer behoefte aan mensen met goede communicatieve vaardigheden en inzicht in bedrijfsprocessen, die klantwensen kunnen vertalen naar ICT-oplossingen.

Vissen in dezelfde vijver

De vraag naar ICT’ers is nu al groot en veel vacatures worden met steeds meer moeite ingevuld. Vaak vissen bedrijven in dezelfde vijver. In een toenemend gedigitaliseerde samenleving zal de vraag naar ICT-deskundigen verder groeien. Het is een goed teken dat de interesse onder jongeren om voor een hbo-studie Informatica te kiezen in de afgelopen jaren is toegenomen.

Potentieel werklozen

Er zijn gelukkig ook steeds meer initiatieven van individuele bedrijven om samen met UWV te kijken naar het potentieel onder werklozen en hierin te investeren. Zij krijgen dan de kans om zich voor een ICT-functie om- of bij te scholen. Het zou mooi zijn als dergelijke initiatieven zich als een inktvlek verspreiden, wellicht ook in samenwerking met hbo-instellingen. Dit hoeven helemaal geen langjarige opleidingen te zijn. Het gericht en modulair opleiden van werkzoekenden met ICT-affiniteit ‒ die anders langdurig buiten het arbeidsproces zouden geraken ‒ in combinatie met een goede begeleiding, kan het huidige tekort al een stuk draaglijker maken. Er ligt voor werkgevers daadwerkelijk interessant potentieel binnen handbereik. De tijd dringt.


Rob Witjes, maart 2017

Rob Witjes Hoofd Arbeidsmarktinformatie en -advies UWV Twitter: @RobWitjes